[Part 1] Tìm hiểu định nghĩa Network Access Control (NAC)

Tìm hiểu định nghĩa Network Access Control (NAC)​

- Trong môi trường mạng doanh nghiệp hiện đại, nơi số lượng thiết bị kết nối ngày càng đa dạng và khó kiểm soát – từ máy tính cá nhân, thiết bị di động, đến IoT – việc kiểm soát ai được phép và có thể truy cập những gì trong mạng nội bộ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Nếu không có cơ chế kiểm soát truy cập chặt chẽ, hệ thống rất dễ bị xâm nhập, phát tán mã độc hoặc rò rỉ dữ liệu. Ví dụ, một thiết bị IoT bị nhiễm mã độc có thể lây lan trong mạng nếu không được kiểm soát.

- Network Access Control (NAC) là giải pháp bảo mật giúp kiểm soát quyền truy cập của thiết bị và người dùng vào hệ thống mạng, dựa trên các tiêu chí như loại thiết bị, trạng thái bảo mật, vị trí kết nối và danh tính người dùng. NAC hoạt động như một “cổng kiểm soát” ngay từ lớp truy cập mạng (layer 2/layer 3), ngăn chặn thiết bị không đạt chuẩn truy cập vào tài nguyên nội bộ.

- Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm NAC là gì, vai trò của nó trong bảo mật mạng, cũng như các thành phần cơ bản và cách NAC được triển khai trong thực tế doanh nghiệp.

Mục lục:

I. Định nghĩa Network Access Control (NAC)​

- NAC là giải pháp bảo mật toàn diện, thực hiện quá trình giới hạn truy cập của người dùng và thiết bị không được phép vào mạng, đảm bảo chỉ những thiết bị và người dùng được xác thực và tuân thủ chính sách mới được phép truy cập.

- NAC hoạt động như một "cổng kiểm soát", bao gồm việc thực hiện xác thực (authentication), phân quyền (authorization) và kiểm tra tuân thủ (compliance) trước khi cho phép thiết bị hoặc người dùng truy cập mạng. NAC không chỉ kiểm soát truy cập ban đầu mà còn giám sát liên tục hoạt động của thiết bị trên mạng, phát hiện các hành vi bất thường và có thể cách ly hoặc chặn truy cập thiết bị vi phạm.

II. Vai trò của NAC trong bảo mật mạng​

NAC đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ hệ thống mạng của doanh nghiệp bằng cách:

• Ngăn chặn truy cập trái phép: NAC giúp phát hiện và ngăn chặn các thiết bị hoặc người dùng không được phép truy cập, từ đó giảm thiểu đáng kể nguy cơ xâm nhập, lây nhiễm phần mềm độc hại (malware) và các sự cố bảo mật khác. Điều này đảm bảo chỉ những thiết bị và người dùng được phép mới có thể truy cập vào tài nguyên mạng.
• Đảm bảo tuân thủ chính sách và quy định: NAC đảm bảo các thiết bị truy cập mạng đáp ứng các yêu cầu về bảo mật như cập nhật phần mềm, cài đặt phần mềm diệt virus và cấu hình an toàn. Điều này giúp doanh nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định bảo mật bắt buộc.
• Kiểm soát truy cập chi tiết: NAC cho phép phân quyền truy cập dựa trên vai trò của người dùng và trạng thái bảo mật của thiết bị, hạn chế việc truy cập vào các tài nguyên không cần thiết.
• Hỗ trợ đa dạng thiết bị: NAC có khả năng quản lý hiệu quả các loại thiết bị đa dạng như laptop, điện thoại di động và thiết bị IoT, làm cho nó trở thành giải pháp lý tưởng cho môi trường mạng hiện đại.
• Tăng cường khả năng giám sát và kiểm soát: NAC cung cấp khả năng nhìn thấy toàn bộ thiết bị kết nối, phân loại và theo dõi hoạt động của chúng. Điều này giúp quản trị viên mạng kiểm soát tốt hơn và phản ứng nhanh chóng với các mối đe dọa.
• Tự động hóa hiệu quả: Bằng cách tự động hóa quá trình xác thực và kiểm tra tuân thủ, NAC giảm thiểu đáng kể công sức quản lý thủ công và tiết kiệm chi phí vận hành.
• Giảm bề mặt tấn công: Bằng cách chỉ cho phép các thiết bị tuân thủ và được phép truy cập, NAC giảm thiểu các điểm yếu có thể bị khai thác bởi tin tặc, đồng thời giám sát liên tục để phản ứng kịp thời với các vi phạm.

Ưu điểm:

• Tăng cường bảo mật mạng: Chỉ cho phép thiết bị và người dùng được phép truy cập, giảm rủi ro xâm nhập.
• Kiểm soát truy cập chi tiết: Phân quyền dựa trên vai trò, hạn chế truy cập không cần thiết.
• Hỗ trợ đa dạng thiết bị: Quản lý laptop, điện thoại, IoT, phù hợp mạng hiện đại.
• Tự động hóa hiệu quả: Giảm công sức xác thực, tiết kiệm chi phí.
• Giám sát liên tục: Phát hiện vi phạm, phản ứng nhanh, bảo vệ mạng

III. Cách NAC kiểm soát truy cập thiết bị​

- NAC kiểm soát truy cập thiết bị theo các bước sau

1. Xác thực (Authentication): Kiểm tra danh tính thiết bị hoặc người dùng bằng các phương pháp như tên đăng nhập/mật khẩu, chứng chỉ số, địa chỉ MAC, hoặc các hình thức xác thực đa yếu tố.
2. Phân quyền (Authorization): Sau khi xác thực, NAC quyết định mức độ truy cập dựa trên vai trò người dùng hoặc trạng thái bảo mật của thiết bị, ví dụ chỉ cho phép truy cập tài nguyên phù hợp với nhóm hoặc vai trò của họ.
3. Kiểm tra tuân thủ (Compliance Check): NAC kiểm tra thiết bị có đáp ứng các tiêu chuẩn bảo mật như có phần mềm diệt virus cập nhật, bản vá hệ điều hành mới nhất hay không. Thiết bị không tuân thủ có thể bị cách ly hoặc hạn chế truy cập.
4. Kiểm soát trước và sau khi truy cập:
   • Pre-admission control: Ngăn chặn thiết bị không an toàn từ đầu, ví dụ: một laptop chưa cài phần mềm diệt virus sẽ bị từ chối truy cập.
   • Post-admission control: Giám sát liên tục thiết bị sau khi đã truy cập, có thể cách ly hoặc hạn chế nếu thiết bị vi phạm chính sách, ví dụ: cách ly ngay nếu phát hiện malware.
5. Cách ly và khắc phục: Thiết bị không tuân thủ có thể bị đưa vào vùng cách ly (quarantine) để ngăn chặn truy cập tài nguyên quan trọng cho đến khi được khắc phục.

IV. Tổng kết​

- Network Access Control (NAC) là một lớp bảo mật thiết yếu trong kiến trúc mạng hiện đại, đóng vai trò như "người gác cổng" kiểm soát truy cập thiết bị và người dùng dựa trên các chính sách bảo mật nghiêm ngặt. NAC giúp ngăn chặn truy cập trái phép, đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn bảo mật, giám sát hoạt động mạng và giảm thiểu rủi ro bảo mật bằng cách kiểm tra và kiểm soát truy cập thiết bị một cách chặt chẽ và liên tục.
- Tuy nhiên, NAC có thể phức tạp trong triển khai, đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu cao và cần đội ngũ kỹ thuật có chuyên môn.